De zin en onzin van persoonlijkheidstesten in teams

Persoonlijkheidstesten zijn een steeds populairder fenomeen in organisaties en teams. Maar wat is nu eigenlijk de zin en onzin van deze tests? In dit artikel duiken we in de voordelen en valkuilen van persoonlijkheidstesten, de verschillende soorten tests en het belang van werken met getrainde instructeurs.

• Waarom persoonlijkheidstesten doen als team?
• De valkuilen van persoonlijkheidstesten
• Welke persoonlijkheidstesten bestaan er?
• Wat is de beste persoonlijkheidstest?
• Het belang van werken met een getrainde instructeur

Waarom persoonlijkheidstesten doen als team?

Het gebruik van persoonlijkheidstesten in teams biedt verschillende voordelen die kunnen bijdragen aan de effectiviteit en cohesie van het team. Althans wanneer het juist gebruikt wordt. Hier zijn vijf redenen waarom persoonlijkheidstesten nuttig kunnen zijn.

1. Een handleiding voor collega’s

Persoonlijkheidstesten bieden een duidelijke handleiding voor collega's om elkaar beter te begrijpen. Door inzicht te krijgen in elkaars persoonlijkheden en voorkeursstijlen, kunnen teamleden effectiever samenwerken en elkaars gedragingen beter interpreteren. Dat vergemakkelijkt een constructieve samenwerking.

2. Inzicht voor ontwikkeling

Een persoonlijkheidstest biedt waardevolle inzichten in zowel sterktes als blinde vlekken. Dit helpt niet alleen bij persoonlijke ontwikkeling, maar ook bij het optimaliseren van de teamdynamieken. Door bewust te worden van je eigen en andermans zwaktes en sterktes, kan er gericht gewerkt worden aan verbetering en groei.

3. Gedeelde woordenschat en referentiekader

Veel persoonlijkheidstesten creëeren ook een gedeelde woordenschat en een gemeenschappelijk referentiekader. Dit neemt het oordeel weg en bevordert constructieve open communicatie. Doordat iedereen dezelfde taal spreekt, worden misverstanden sneller voorkomen, en kunnen teamleden meer begrip opbrengen voor elkaar.

4. Begrip van teamdynamieken

Persoonlijkheidstesten helpen teams om de onderliggende dynamieken beter te begrijpen. Dat gaat verder dan oppervlakkige interacties en maakt zichtbaar wat vaak verborgen blijft. Door onderliggende intenties, drijfveren en behoeftes boven water te brengen kan het team beter omgaan met conflict en samenwerken aan gemeenschappelijke doelen.

5. Betere zelfexpressie

Met behulp van persoonlijkheidstesten kunnen teamleden zich beter uitdrukken. In plaats van simpelweg te zeggen "ik ben ongeduldig", kan men bijvoorbeeld zeggen "ik ben resultaatgericht, daarom wil ik graag dat het vooruit gaat." Dit helpt bij het verduidelijken van intenties en verwachtingen, wat de communicatie en samenwerking ten goede komt.

De valkuilen van persoonlijkheidstesten

Hoewel persoonlijkheidstesten vele voordelen bieden, zijn er ook enkele valkuilen om voor uit te kijken. Veel organisaties hebben namelijk de neiging om de resultaten van een test te letterlijk en statisch te bekijken. Zo beperk je het groeipotentieel van jouw team. Hier zijn vijf belangrijke valkuilen om rekening mee te houden.

1. Hokjesdenken en labelen

Een veelvoorkomende valkuil is hokjesdenken. Mensen labelen zichzelf en anderen te snel. Dan hoor je regelmatig uitspraken zoals "jij bent rood dus..." Dat kan leiden tot onterechte aannames en beperkt de groei van het team. Door te veel in hokes te denken, vergeet men de unieke kwaliteiten en het onontgonnen potentieel van teamleden.

2. Vasthangen in je comfortzone en voorkeursstijl

Wanneer teamleden zichzelf te veel identificeren met hun testresultaten, blijven ze vaak in hun comfortzone hangen. Je hoort uitspraken zoals “Ik ben groen dus aan mij moet je niet vragen om...” of “Tja, ik ben daar gewoon niet goed in.” Ze staan niet meer open om zichzelf te ontwikkelen in andere dimensies.

Doordat ze vastzitten in hun eigen voorkeursstijl, houden ze ook geen rekening met de voorkeuren van anderen. Dat leidt uiteindelijk tot frustratie, stagnatie en conflict.

3. Vergeten dat we evolutieve wezens zijn

Persoonlijkheidstesten zijn momentopnames. Het houdt geen rekening met het groeipotentieel en de evolutie van mensen. Veel hangt namelijk af van de maturiteit: het zelfinzicht, zelfvertrouwen en motivatie om te blijven groeien en ontwikkelen in andere dimensies. Daarom moeten resultaten gezien worden als tijdelijk en veranderlijk.

Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat iemand aan één kant van het persoonlijkheidsspectrum, zich doorheen de jaren ook heeft ontplooit aan de andere kant van het spectrum. Een introvert kan bijvoorbeeld een topspreker worden, of een extravert kan beter leren luisteren.

4. Misbruik in recruitment

Het gebruik van persoonlijkheidstesten in recruitment raden wij af. Deze tests geven vaak een vertekend beeld en zijn niet bedoeld om potentiële werknemers te beoordelen. Vaak schrijf je mensen af op basis van een momentopname. Je kijkt namelijk niet naar de capaciteiten en het potentieel van kandidaten.

Maar mensen zijn zoveel meer dan een persoonlijkheidstest. Er is geen wetenschappelijke samenstelling voor high performing teams. Zowel teams met dezelfde kleuren, als met diverse kleuren kunnen werken. Het hangt zeer hard af van de context, en het vermogen van medewerkers om zich te ontplooien in diverse persoonlijkheidsdimensies.

5. Middel, geen oplossing

Door bewust te zijn van deze valkuilen, kunnen teams persoonlijkheidstesten zien als een middel tot groei, en niet als een definitieve oplossing. Persoonlijkheidstesten zijn een startpunt voor verdere ontwikkeling en niet als een eindpunt.

Welke persoonlijkheidstesten bestaan er?

Er zijn ontelbaar veel persoonlijkheidstesten beschikbaar, elk met een verschillende focus en toepassing. Sommige organisaties hebben zelfs hun eigen testen ontwikkeld! Hier zijn enkele van de meest bekende en gebruikte tests:

• Insights Discovery: Richt zich op vier primaire kleuren om persoonlijkheidskenmerken te beschrijven en de communicatie te verbeteren.
• MBTI (Myers-Briggs Type Indicator): Classificeert mensen in 16 verschillende persoonlijkheidstypen.
• Enneagram: Verdeelt persoonlijkheden in negen verschillende types, elk met unieke eigenschappen en motivaties.
• Big Five: Meet vijf brede dimensies van persoonlijkheid: openheid, consciëntieusheid, extraversie, aangenaamheid en neuroticisme.
• DISC: Classificeert mensen op basis van vier primaire persoonlijkheidskenmerken: Dominantie, Invloed, Stabiliteit en Conformiteit.
• Belbin Teamrollen: Identificeert negen teamrollen die mensen kunnen aannemen om teamsucces te bevorderen.
• StrengthsFinder: Helpt individuen hun top vijf sterktes te identificeren en te benutten.
• Management Drives: Analyseert de drijfveren en motivaties van individuen en hoe deze de samenwerking in teams beïnvloeden.
• ...

Deze tests helpen om teamdynamieken te ontdekken en zo dus ook bespreekbaar te maken. Het biedt een gids, vocubalrium en gedeeld referentiekader om in open dialoog te treden.

Wat is de beste persoonlijkheidstest?

We gaan geen uitspraak doen over welke persoonlijkheidstest nu het beste is. Wel kunnen we enkele criteria meegeven om in overweging te nemen. Bij het evalueren van persoonlijkheidstesten, is het belangrijk om te letten op:

• Grootte van de database: Hoe groter de database, hoe betrouwbaarder de resultaten.
• Evolutie van de test: Een goede test moet regelmatig worden bijgewerkt om te reflecteren op nieuwe inzichten en trends.
• Multiculturele database: Een diverse database zorgt ervoor dat de testresultaten relevant zijn voor mensen uit verschillende culturen en achtergronden.

Ook het doel van de test moet altijd in overweging worden genomen. De ene test focust meer op sterktes en talenten, terwijl anderen zaken zoals temperament, karakter en drijfveren onderzoeken. Verschillende tests zijn geschikt voor verschillende doeleinden, en het is belangrijk om de juiste test voor de juiste situatie te kiezen.

Het belang van werken met een getrainde instructeur

Wanneer je gebruik wil maken van persoonlijkheidstesten in jouw organisatie, kunnen we het belang van getrainde instructeurs niet voldoende benadrukken. Hier zijn enkele redenen waarom dat zo belangrijk is.

Een getrainde instructeur:

1. Voorkomt hokjesdenken - Een getrainde instructeur voorkomt dat teams vervallen in hokjesdenken. Zij kennen de nuances van de tests en kunnen deze vertalen naar bruikbare inzichten, waardoor de resultaten meer betekenis krijgen.
2. Neemt de diepere laag mee - Mensen hebben de neiging om te analytisch naar persoonlijkheidstesten te kijken. Een getrainde instructeur helpt om de diepere lagen van de resultaten te begrijpen en te benutten. Dat brengt een meer holistische benadering voor teamontwikkeling.
3. Gebruikt resultaten om samenwerking en communicatie te verbeteren - Een getrainde instructeur speelt hierin een cruciale rol door de juiste begeleiding en interpretatie van de testresultaten te bieden. Door geoogste inzichten worden gebruikt om de communicatie te bevorderen, en uiteindelijk ook de samenwerking.

Kortom, persoonlijkheidstesten kunnen een waardevol hulpmiddel zijn voor teams, mits ze op de juiste manier worden gebruikt en geïnterpreteerd. Het biedt zowel inzicht in persoonlijke voorkeursstijlen en teamdynamieken. Door de resultaten van de test te gebruiken als communicatie-handvaten kunnen teams zich gezamenlijk inspannen richting een betere samenwerking.

Benieuwd hoe teamdynamieken een rol spelen in jouw team? Boek nu een gratis teamscan bij en doorbreek de vicieuze cirkel in je team!

*Of boek meteen een Insights Discovery voor jouw team! Onze coaches zijn allen geaccrediteerd als Insights Practitioners, en zijn allen erkend door de Internationale Coaching Federatie. Ook andere meetinstrumenten kunnen gebruikt worden tijdens coaching - ontdek meer in de individuele curricula van onze coaches*