Diepgaande Reflectie: Ontdek de Kracht van De Cirkel van Korthagen
Fred Korthagen is een Nederlandse docent, onderwijsontwikkelaar en adviseur. Hij staat vooral bekend voor zijn werk en boek rond “De kracht van Reflectie”, waaruit twee bekende reflectiemodellen voortkomen. Enerzijds helpt de cirkel van Korthagen om bewuster en dus ook effectiever te leren. Anderzijds is er het UI model waarin Korthagen ‘kernreflectie’ bedacht om aan diepere zelfreflectie te doen.
Hoe versnelt zelfreflectie jouw leer-en ontwikkelingsproces? Ontdek het in dit artikel!
- Reflectiemodellen van Korthagen
- De cirkel van Korthagen: het spiraalmodel
- Kernreflectie: het UI model van Korthagen
- Transformatie vanuit de kern
Reflectiemodellen van Korthagen
De reflectiemodellen van Korthagen bieden een gestructureerde benadering voor zelfreflectie-en analyse. Het wordt ingezet door professionals en studenten om bewuster en diepgaander te leren. Korthagen’s reflectiemodellen bevorderen zelfinzicht, groei en ontwikkeling door te reflecteren op gedrag, motivaties en innerlijke patronen.
De twee voornaamste modellen zijn:
- De cirkel van Korthagen of het spiraalmodel voor zelfreflectie
- Het UI model van Korthagen voor kernreflectie
Beide reflectiemodellen gaan dus hand-in-hand met elkaar om het bewustzijn te vergroten. Enerzijds reflecteer je op ervaringen uit het verleden. Je onderzoekt de relatie tussen jouw acties en de gewenste resultaten. Anderzijds durf je ook dieper duiken. Hier ga je op zoek naar onderliggende patronen, en manieren om van binnenuit te transformeren.
De cirkel van Korthagen: het spiraalmodel
De cirkel van Korthagen representeert een cyclus die (onbewust) onze gedachten, acties en dus ook realiteit vormt. Je doorloopt telkens 5 stappen die jouw inzicht en bewustwording vergroten. Op basis van de resultaten die je krijgt in eerdere cycli zal je telkens jouw acties aanpassen.
De cirkel van Korthagen bestaat of het spiraalmodel bestaat uit 5 stappen:
- Ervaring – Wanneer je een ervaring hebt, een situatie meemaakt of een bepaalde actie onderneemt. Dat kan iets zijn wat je doet, of waarneemt (zien, horen, voelen).
- Terugblikken – De tweede stap is reflectie. Je kijkt terug op de ervaring en wat er uit voortkomt. Wat ging er goed en niet goed?
- Bewustwording – In deze fase, ook kernreflectie genoemd, ga je dieper in op jouw gedachten, gevoelens tijdens de ervaring. Je doet aan diepe zelfreflectie en analyseert welke onzichtbare overtuigingen en drijfveren achter jouw gedrag zitten.
- Alternatieven bedenken– Andere resultaten vragen andere acties. Hier bedenk je alternatieve aanpakken om soortgelijke situaties aan te pakken in de toekomst.
- Experimenteren – Ten slotte neem je deze inzichten en alternatieve acties mee om ze toe te passen in de praktijk. Je kan namelijk pas weten of iets effectief is door het daadwerkelijk te doen. Dit brengt nieuwe ervaringen en zo begint de cyclus weer opnieuw.
De reflectiemodellen van Korthagen moedigen zelfreflectie aan en vergroten bewustzijn in jouw denken, voelen en doen. Met de cirkel van Korthagen heb je een systematische aanpak waarop je telkens reflecteert, leert en groeit uit ervaringen. Hoe meer je het spiraalmodel doorloopt, hoe groter jouw (zelf)bewustzijn.
Kernreflectie: het UI model van Korthagen
Het ui model van Korthagen helpt je bij diepe zelfreflectie of kernreflectie. Hierbij ga je op zoek naar de onzichtbare emoties, overtuigingen en drijfveren die jouw acties en perceptie aansturen. Je kijkt bij wijze van spreken onder de waterlijn.
Het ui als reflectiemodel representeert de verschillende lagen waar we niet altijd rekening mee houden bij zelfreflectie:
- Omgeving - Hoe beïnvloedt jouw huidige omgeving jouw gedrag en keuzes?
- Gedrag - Welke concrete handelingen of acties neem je (in deze situatie)?
- Vaardigheden - Welke vaardigheden of technieken pas je toe of heb je nodig om jouw gewenste shift te bereiken?
- Overtuigingen - Welke gedachten en overtuigingen beïnvloeden jouw attitude, keuzes en gedrag?
- Identiteit - Hoe zie je jezelf als persoon (in deze situatie)?
- Betrokkenheid - Wat zijn jouw hogere waarden, visie en missie?
- Kernkwaliteiten - Welke persoonlijke eigenschappen en sterktes typeren jou?
Door telkens inzicht te verwerven in de verschillende lagen ontdek je verborgen motivaties en patronen die jouw gedrag aansturen. Dat vergroot niet alleen bewustwording, maar brengt ook meer begrip in eventuele tegenstrijdigheden. Soms zijn onze acties bijvoorbeeld in strijd met onze overtuigingen, wat leidt tot een wrang gevoel.
Beide reflectiemodellen werken samen om bewustzijn te vergroten, en zo het leerproces te versnellen. Zo helpt het ui model van Korthagen om proactief te experimenteren en ontdekken. Zo kan je naast het veranderen van jouw gedrag of omgeving ook werken aan competentieontwikkeling, het ontwikkelen van ondersteunende overtuigingen en het transformeren van jouw perceptie.
Je kan het ui model van Korthagen vergelijken met andere bekende reflectiemodellen zoals de logische niveaus van Bateson & Dilts, het 5G model, of het ijsbergmodel van David McClelland.
Transformatie vanuit de kern
Transformeren vanuit de kern omvat een reis van zelfontdekking en persoonlijke groei die dieper gaat dan oppervlakkige veranderingen. Het begint met dieper durven kijken. Dat kan bijvoorbeeld door te reflecteren, jezelf te ondervragen en in vraag te stellen: wie ben je werkelijk en wie wil je zijn? Door je waarden, missie en visie af te stemmen op je realiteit en gedrag, ontstaat een harmonie tussen wie je bent en wil zijn. Je wordt één met de persoon die je diep vanbinnen wilt zijn.
Het is belangrijk om te vertrekken vanuit positieve doelstellingen in plaats van vermijdingsgedrag. Deze oplossingsgerichte mindset vertrekt vanuit je kernkwaliteiten en stelt je dus in staat om jouw unieke kracht te ontdekken en benutten. Deze innerlijke shift resoneert door de verschillende niveaus van jezelf, waardoor een domino-effect ontstaat in gedrag, emoties en andere patronen.
Kerntransformatie en analyse geeft je niet alleen meer begrip, het maakt ook de zaken werkbaar. Zo kan je bijvoorbeeld onbewust belemmerende overtuigingen identificeren en vervangen voor krachtige geloven die jouw energie en zelfvertrouwen versterken. Het is een proces van transformatie, empowerment en zelfrealisatie.
Hoewel reflectiemodellen zoals die van Korthagen een structurele aanpak bieden voor reflectie, blijft het een levenslange reis van introspectie en intrinsieke verandering. – Praten met een coach geeft je een extra perspectief en kan inzichten naar boven brengen die anders verborgen blijven.
Word jij de regisseur van jouw eigen leven? Boek een gratis verkenningsgesprek!
